Onze secretaris, Gerben Visser, vond tijdens de ombouw van de trein naar de metro op het terrein waar de Hoekse baan komt, een flinke hoeveelheid scherven, afkomstig van het servies van de Deutsche Eisenbahn Speisewagen Gesellschaft (DESG). Scherven die er al meer dan 100 jaar lagen.
Veel speuren op het internet en contact met het Spoorwegmuseum in Utrecht, evenals de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen (NVBS), leerde het volgende over de DESG:
Op 4 december 1874 wordt in Brussel de Compagnie Internationale des Wagons-Lits (CIWL) opgericht. Deze gaat een netwerk van luxe internationale langeafstandstreinen met slaaprijtuigen onderhouden. De bekendste hiervan is de Orient Express. Een aantal jaren later verhuist het hoofdkantoor naar Parijs.
In december 1896 wordt een dochteronderneming opgericht, de Deutsche Eisenbahn Speisewagen Gesellschaft. Zij gaat in Duitsland de restauratierijtuigen verzorgen, omdat het de Wagons-Lits, een Belgisch/Franse maatschappij, niet lukt om in Duitsland iets te realiseren vanwege de sterke nationalistische gevoelens die er toen leefden.
Vanaf de opening van de Hoekse lijn in 1893 gaan er internationale boottreinen rijden. In mei 1897 gaat er voor het eerst een rijtuig van de DESG mee, op de reis van Hoek van Holland naar Basel. In 1900 komt daar Hoek van Holland-Osnabrück bij. In 1906 zijn er 7 rijtuigen van de DESG in de Hoek gestationeerd. In 1912 komt Hoek van Holland-Altona (Hamburg) erbij*. Ook werd er op Hoek van Holland-Halle gereden, zoals er op de menukaart hieronder te zien is (klik op de foto’s om te vergroten).
Het porselein is gemaakt door de Gebrüder Bauscher uit Weiden, Beieren in Duitsland. De adelaar op het servies is de Duitse adelaar. Deze adelaar heeft op zijn borstschild een afbeelding van de Pruisische adelaar die in zijn klauwen een scepter en een kroon vasthoud, en op zíjn borstschild staat het wapen van Hohenzollern afgebeeld. De Pruisische adelaar is van de Pruisische koning, die vanaf 1870 tot 1918 tevens keizer van Duitsland was; de keizers Wilhelm I en II. Vandaar het wapen van Hohenzollern.
Met het uitbreken van de 1e Wereldoorlog stopten de internationale treinen. De oorlog betekende in 1917 het einde van de DESG, omdat de Duitse en Oostenrijk-Hongaarse spoorwegbedrijven de banden met de CIWL verbreken (Deze landen waren in oorlog met de rest van Europa). Zij richtten in 1916 zelf een slaap- en restauratiewagenbedrijf op: Mitropa. Dit staat voor Mitteleuropäische Schlaf- und Speisewagen Aktiengesellschaft. Veel Hoekenezen kunnen zich dit bedrijf en hun mensen nog herinneren.
Spoorwegongeluk
Het is hoogstwaarschijnlijk dat de scherven afkomstig zijn van één van twee ongelukken. Het eerste vond plaats op 20 juni 1911. De boottrein van Amsterdam naar Hoek van Holland, met het rijtuig van de DESG achteraan, ontspoorde net buiten Maassluis. Er raakte niemand gewond, maar een passagier beschreef in het Rotterdamsch Nieuwsblad van 22 juni hoe de stukken glas van de ramen hem om de oren vlogen.
Het andere ongeluk vond plaats op 5 juli 1914. De boottrein uit Amsterdam, trein 9, kwam niet tot stilstand bij het station. De trein reed op een kopspoor, in het verlengde waarvan het stationsgebouw staat. De Westinghouserem van de locomotief weigerde, waardoor deze door het stootblok ging, over de weg naar de schepen en door de muur van het station, waar het in het plaatskaartenkantoor van de boot tot stilstand kwam.
De machinist en stoker waren toen al van de locomotief gesprongen, evenals de hoofdconducteur, die daarbij gewond raakte. De passagiers bleven allen ongedeerd. In het station raakte een kantoorbediende zwaar gewond doordat hij onder het puin terecht kwam, enkele anderen raakten lichtgewond.
Even gingen er geruchten dat er meerdere mensen gedood waren, maar dit bleek gelukkig niet waar.
In de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 06-07-1914 en in De Maasbode, ook van 06-07-1914 staan uitgebreide verslagen van dit ongeluk.
Honderd jaar nadat de DESG opgeheven werd, reed ook de laatste trein over de Hoekse Lijn, en werden de scherven van het servies gevonden. In de tussentijd vond er uitwisseling van krijgsgevangen van de Eerste Wereldoorlog plaats, reden in ’38 en ’39 de Kindertransporten erlangs op weg naar het veilige Engeland, de Tweede Wereldoorlog vond plaats, het Transitcamp stond er naast, er werden auto’s opgesteld die van de boot kwamen of mee gingen, het spoor werd vernieuwd, honderduizenden reizigers gingen er langs. en al die tijd lagen die scherven er. Het blijft een bijzondere vondst.
https://forum.beneluxspoor.net/index.php?topic=57795.msg3221443692#msg3221443692
Met dank aan Tuur Verdonck van het Spoorwegmuseum en Sjef Janssen van de NVBS www.nvbs.nl
