De ramp met het s.s. Berlin


In de vroege ochtend van donderdag 21 februauri 1907 voltrekt zich een ramp voor de Hoekse kust. Het s.s. Berlin,  de veerboot tussen Hoek van Holland en Harwich, loopt tijdens een zware noord-noordwestelijke storm  rond 05.00u op de Noorderpier.

De Berlin aan de kade in Hoek van Holland. Collectie Henk van der Lugt
De Berlin aan de kade in Hoek van Holland. Ansichtkaart collectie Henk van der Lugt

De reddingboot President van Heel vaart uit maar kan niet dicht genoeg bij de Berlin komen zonder zelf ook op de pier te lopen. Pogingen om een lijn over te schieten vanaf de reddingboot die zelf voor anker is gegaan moeten worden gestaakt omdat de ankertros breekt.

De meeste passagiers hebben zich op het voorschip van de Berlin verzameld. Maar het schip breekt in tweeën en het voorste deel verdwijnt in het water, waarbij iedereen die daar stond verdrinkt, zo’n 100 mensen. De reddingboot is op dat moment terug naar de Berghaven om een ander anker op te halen en kan daarom niemand uit het water redden. Direct na het breken van de Berlin vaart de reddingboot terug naar het wrak maar helaas kunnen ze maar 1 persoon levend uit het water halen. Hij wordt naar Hotel Amerika gebracht en daar verzorgd.

De mensen die op het achterschip staan zijn overgeleverd aan de hoge golven die over het dek spoelen, de lage temperaturen en sneeuwstormen. Enkelen van hen sterven er door onderkoeling, of doordat zij door de hoge golven meegesleurd worden de zee in.
De lichamen van verdronken passagiers spoelen aan of worden opgepikt door de reddingboot, en worden naar de loods van de Holland Amerika Lijn (HAL) gebracht, die ingericht is als mortuarium.

Ondertussen heeft het nieuws van de ramp zich als een lopen vuurtje verspreid, en komen vele mensen kijken, waaronder veel pers.

‘s-Nachts blijft de reddingsboot pogingen wagen de mensen op het achterschip te redden, echter moeten zij steeds onverrichter zake terugkeren naar de Berghaven. De volgende dag, 22 februari, komt Prins Hendrik naar de Hoek. Hij gaat met een boot van het Loodswezen naar het schip, waar nog altijd mensen wachten op hun redding. Ook bezoekt hij de loods van de HAL en het Hotel Amerika.
Daarna volgt een nieuwe reddingspoging, waarbij Prins Hendrik in een stoomloodsvaartuig achter de President van Heel aanvaart. De bemanning van de reddingboot waren: G. Jansen, schipper; F. Seekles, stuurman; P. de Zeeuw, P. Hoogenraad, A. Boon, matrozen; B.F. Blokland, reservematroos en stoker en H. van Mastrigt, los matroos;  J. van Mastrigt, C. v. d. Haven, machinisten, en J. Boel, de stoker.

Nu lukt het enkele loodsleerlingen, die in een jol zitten, om 11 mensen te redden, door op de pier te springen en zo een lijn naar de Berlin te brengen waarlangs deze mensen kunnen afglijden. Deze redders waren Klaas Ree, T. Van Duyn, P. Jansen en Jac. B. Schoonbeek. Zij worden bijgestaan door H. Vermeulen, C. de Gorter, J. Braam, P. Ruyg, M. J. Regoort en J. Steehouwer.
Drie vrouwen blijven achter, waarvan één haar al overleden dochter nog op schoot had. Deze vrouwen worden in de volgende nacht gered door L. Sparling, G. Moerkerk, C. Sparling, M. Sperling.
Al deze mensen worden ook naar Hotel Amerika gebracht om bij te komen

Daarna begint het bergen van de lijken. Veel van hen worden in ‘s-Gravenzande begraven. Daar is nu nog het massagraf te bezichtigen.
129 van de 148 opvarenden kwamen om.

Hierna komt er ramptoerisme op gang, waar graag op ingesprongen wordt. Zo kan men met een boot mee naar het wrak en is er in de bioscoop een film te bekijken.

Eén van de journalisten, Jean Louis Pisuisse van het Algemeen Handelsblad, doet uitgebreid verslag van de ramp en heeft er later een boekje over geschreven. Hij spreekt met de redders en geredden, gaat kijken in Hotel Amerika en de HAL loods, en beschrijft de taferelen die zich afspelen in het dorp. Ook neemt hij zelfs een kijkje op de Berlin zelf.  U kunt dat hier lezen. Ook kunt u het downloaden in epub-formaat en op uw e-reader lezen.

Andere tijden heeft er in 2007, 100 jaar na de ramp, een special over gemaakt, met filmmateriaal van toen. Piet Heijstek van het voormalig Reddingmuseum Jan Lels komt er ook aan het woord: https://anderetijden.nl/programma/1/Andere-Tijden/aflevering/360/Ramp-met-de-Berlin

De familie Sparling, nabestaanden van één van de redders,  heeft op hun website diverse artikelen, waarbij veel foto’s: http://www.sparling.nl/legacy/wereldkroniek/wereldkroniek.html en http://sparling.nl/legacy/genealogie/berlin/berlin.html

Ook in het boek ‘In het zicht van de Haven’ (deel 1) door Piet Heijstek en Gerrit van Veldhoven is de ramp uitgebreid beschreven. Dit boek is aanwezig in de bibliotheek Hoek van Holland.

Omdat wij het niet beter kunnen beschrijven dan in dit boek of dan dhr. Pisuisse, of Andere Tijden, hebben wij besloten ons  in dit artikel te beperken tot de belangrijkste gebeurtenissen.

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com