Derek Aston: een vraag uit het buitenland
Onlangs werd het Historisch Genootschap benaderd door ene Mel Hutchinson uit Engeland, met de vraag of wij voor haar een kaart hadden van eiland de Beer. Deze was voor haar oma, Margaret Lambert, die in augustus 1944 nog geen 3 weken getrouwd was met vliegenier Derek Aston, toen hij omkwam in de buurt van de Beer. We hebben uiteraard aan haar verzoek voldaan.
Maar toen werden we toch een beetje nieuwsgierig en zijn we onderzoek gaan doen, aangezien het snel nakijken van diverse gegevens uit de oorlog in en bij de Hoek, niets opleverde over een neergestort vliegtuig op die datum.
Margaret Lambert ontmoette Derek Aston voor het eerst in 1935, toen ze 13 jaar was, in haar woonplaats Bridlington in Yorkshire. Hij was daar met zijn familie vanuit Londen naartoe verhuisd. In die tijd waren de scholen nog gescheiden. Hij volgde haar vaak als zij met haar familie aan het fietsen was, tot hij eindelijk een keer de moed bij elkaar raapte om haar aan te spreken, en ze vrienden werden.
Voor de oorlog echter verhuisde zijn familie terug naar Londen en begon hij aan een opleiding tot accountant. Ze hielden wel contact met elkaar d.m.v. het schrijven van brieven.
Toen de oorlog uitbrak ging hij bij de RAF. Het kon lang duren voor mannen die zich bij de RAF meldden daadwerkelijk opgeroepen werden voor training. Pas op 2 maart 1942 kon hij zich melden bij de Aircrew Reception/Training Centre in Londen voor een korte training, waarna hij voor verdere training naar Zuid-Rhodesië (Zimbabwe) gestuurd werd.

In oktober 1943 kwam hij weer terug in Engeland, waar hij bij het 524 Squadron kwam. Dit squadron vloog met Vickers Wellington vliegtuigen voor Coastal Command*, eerst voor de kust van Frankrijk maar vanaf juni 1944 voor de Nederlandse kust. Derek was de enige Engelsman in een crew van Canadezen. Zijn rang was die van Flying Officer.
Derek ging na aankomst in Engeland terug naar Bridlington om Margaret te bezoeken, die inmiddels bij een bank werkte. Het was liefde op het eerste gezicht. In de winter van 1944 verloofden ze zich en op 10 augustus 1944 trouwden ze.
De Captain van Derek, Charles ‘Chuck’ Watts, zou zijn getuige zijn. Hij miste echter de bruiloft omdat hij op zijn motor, met zijn vriendin achterop, onderweg een verkeerde afslag nam. Hij was wel op tijd voor de receptie.

30 augustus 1944
Op de avond van 30 augustus 1944 stijgt de Wellington van Derek Aston om 20.59u van het vliegveld Bircham Newton in Norfolk op, om samen met nog een Wellington van het 524 Squadron de wateren voor de Nederlandse kust te patrouilleren. Het vliegtuig van Aston heeft de aanduiding Wellington ‘7R-J’, het andere Wellington ‘7R-B’. Ze zijn op zoek naar Schnellboten.
Om 22.10u stuurt de bemanning van Wellington ‘J’ een bericht om te laten weten dat ze hun R/T set (R/T = Radio Telephony, voor verbale communicatie) uitzetten omdat die te veel herrie maakt. Alhoewel ze dan nog wel berichten zouden kunnen versturen via hun W/T set (W/T Wireless Telegraphy, morse code) is dit het laatste dat men van hen verneemt.

De bemanning van Wellington ‘B’ landt de volgende morgen om 06.00u en meldt ‘zware en lichte geconcentreerde accurate Flak’ van drie posities op ongeveer 7 kilometer ten west-noordwesten van Domburg op het eiland Walcheren, op elke ronde van hun patrouille.
Geen nieuws
Het eerste dat Margaret hoort van de vermissing van Derek is via een brief van zijn ouders waarin ze haar condoleren. Het telegram dat de RAF standaard verstuurde in zo’n situatie is nooit bij haar aangekomen. Ze schrijft een brief naar het squadron, waarna ze alsnog een telegram toegestuurd krijgt.
De volgende dag, 5 september, krijgt ze een brief van de Wing Commander van het squadron, Knott, waarin hij schrijft dat hij geen idee heeft waarom het telegram bij hem terugkwam met ‘adres onbekend’. Hij vertelt haar dat de bemanning een deel van de Nederlandse kust aan het patrouilleren waren, waar ze al vaak hadden gevlogen en dat ze kenden als hun broekzak.
Hij verzekert haar dat als ze enig geluk hebben gehad, ze hebben kunnen landen, hoewel ze dan wel in vijandelijke handen terecht zijn gekomen. Maar mocht het ergste zijn gebeurd, dan kan ze trots zijn op hun prachtige staat van dienst, en dat Derek het leven liet zoals hij het gewild zou hebben, bij het uitoefenen van zijn dienst en het vernietigen van de vijand.
Pas op 6 april 1945 krijgt Margaret weer iets te horen. Het is een bericht van Wing Commander Knott, en hij heeft geen goed nieuws voor haar. Ze hebben via Duitse bronnen gehoord dat het lichaam van zijn Captain, Flying Officer C. R. Watts is gevonden op de Hollandse kust, en dat hij is begraven op 22 september 1944. Hij trekt er de conclusie uit dat het vliegtuig op zee verloren is gegaan.
Toch heeft Knott er nog hoop op dat Derek nog leeft, en dat de snelle Geallieerde opmars in Nederland en Duitsland gauw goed nieuws, zo dat er mag zijn, zal brengen.
Op 1 mei komt er nieuws van het Britse Rode Kruis. Ze hebben slecht nieuws schrijven ze, nl. dat het lichaam van Watts is gevonden op de kust van eiland de Beer, en dat hij begraven is op de Algemene Begraafplaats van Hoek van Holland. Ze trekken dezelfde conclusie als Knott over het vliegtuig.
Dan, op 26 juli, krijgt Margaret bericht van het Air Ministry, Casualty Branch. Zij melden haar dat, aangezien er geruime tijd is verstreken en er geen nieuws meer is vernomen na de melding van de vermissing van Derek, ze met grote spijt moeten concluderen dat hij is overleden. Zijn dood wordt officieel vastgesteld op 30 augustus 1944.

En hier moet Margaret het mee doen. Uiteindelijk hertrouwt ze, krijgt kinderen en is nu zelfs overgrootmoeder.
In diverse tot onze beschikking staande Kriegstagebücher (KTB’s, oorlogsdagboeken) die betrekking hebben op de Hoek, konden wij geen melding van het incident vinden. Wat vreemd is, aangezien er altijd melding van gemaakt werd als er vliegtuigen beschoten werden, of wanneer er één neerstortte.
Googelen leerde wel dat er nog een bemanningslid was aangespoeld, nl. Hugh Maguire, op het strand van Oostvoorne op 28 september, 6 dagen na Watts. Hij werd op 30 september begraven op de Protestantse begraafplaats in Oostvoorne.
Hier en daar navraag doen bracht ons bij Hans Nauta, een expert op het gebied van de luchtoorlog boven Nederland. Hij beschikt over het KTB van de 1./Sicheringsdivision. Deze was verantwoordelijk voor de beveiliging van de kustwateren noordelijk van de Westerschelde. In het KTB wordt om 01.50u in de nacht van 30 op 31 augustus gemeld dat, op een positie die niet veel scheelt met de melding van Wellington ‘B’, een vijandelijk vliegtuig is neergeschoten door 2 voorpostenboten (aangepaste scheepjes, vooral vissersvaartuigen uitgerust met 8,8 cm geschut en diverse soorten Flak) en 2 Artilleriefährprähme (veerboten met luchtdoelgeschut).
Nauta wist verder te melden dat er in de nacht van 30 op 31 augustus 2 vliegtuigen voor de Nederlandse kust vermist zijn geraakt. Het vliegtuig van Aston voor eiland de Beer, en een Halifax bij Walcheren. Bij het nagaan van de vliegroute van de Halifax kwam Nauta er achter dat deze niet in de buurt vloog van het Flak waar Wellington ‘B’ melding van maakte, noch de positie vermeldt in het KTB van de 1./Sicheringsdivision.
De enige conclusie is dus dat het het vliegtuig van Aston geweest moet zijn dat bij Walcheren neerkwam. Dat men er altijd vanuit is gegaan dat de crashlocatie de Beer was komt omdat de lichamen van Watts en Maguire daar aanspoelden. Wat niet vreemd is, gezien de sterke noordoost gaande vloedstroom voor de Nederlandse kust.
Uiteindelijk heeft dit verhaal dus zeer weinig van doen met de Hoek, wel hebben we Margaret Lambert na 72 jaar meer duidelijkheid kunnen geven over het hoe en wat m.b.t. de dood van haar man.
De omgekomen crew bestond uit:
Flying Officer Pilot Charles Reginald Watts
Flying Officer Derek Wilson Aston
Pilot Officer Lewis George Henry Griffiths
Flying Lieutenant Wireless Operator/Air Gunner Gerald Nathan
Flight Lieutenant Wireless Operator/Air Gunner Hugh Edward Maguire
Pilot Officer Kenneth Albert Roche
Pilot Officer Nathan Slahetka
Charles Watts is op 6 oktober 1945 herbegraven op de Canadese Begraafplaats in Bergen op Zoom.
Hugh Maguire ligt op de Protestantse Begraafplaats in Oostvoorne
De andere mannen, die nooit zijn teruggevonden, worden herdacht op het Air Forces Memorial in Runnymede, Groot-Brittannië.
Met dank aan Margaret Thirsk-Lambert, Mel Hutchinson, Hugh Bone, Roland Blok, Jeroen Rijpsma, Nathan van Zummeren, Hans Nauta, Nick Werring.
*Coastal Command was voornamelijk verantwoordelijk voor het beschermen van geallieerde konvooien tegen aanvallen van U-boten (onderzeeërs) maar ook het aanvallen van de Duitse koopvaardij en Kriegsmarineschepen.
Bronnen:
https://en.wikipedia.org/wiki/RAF_Coastal_Command
http://www.cwgc.org/find-a-cemetery/cemetery/109600/RUNNYMEDE%20MEMORIAL
https://rafww2butler.wordpress.com/basic-training-at-raf-regents-park/
http://german-navy.de/kriegsmarine/ships/misc/vorpostenboot/index.htm
http://german-navy.de/kriegsmarine/ships/landingcrafts/afp/index.html
Sakkers en H. Houterman, Atlantikwall in Zeeland en Vlaanderen gedurende opbouw en strijd 1942-1944
Het Operations Record Book van het 524 Sqn.
Het KTB 1./Sicherungsdivision
Voor meer over de trainingsperiode in Rhodesië zie: http://www.vintagewings.ca/VintageNews/Stories/tabid/116/articleType/ArticleView/articleId/555/Long-Way-to-the-War.aspx en http://www.mossie.org/stories/Hugh_Bone.htm, geschreven door Hugh Bone, die bevriend raakte met Derek en de hele periode daar met hem doorbracht. Doordat hij niet gepromoveerd werd tot officier, werd hij niet met Derek in hetzelfde squadron geplaatst. Anders waren ze waarschijnlijk in dezelfde crew terechtgekomen.