Uitwisseling van Britse en Duitse krijgsgevangen te Hoek van Holland in 1916


In de Eerste Wereldoorlog werden via het neutrale Nederland diverse malen Britse en Duitse gewonde krijgsgevangen tegen elkaar uitgewisseld. Het ging hier om mannen die zodanig gewond waren geraakt, dat zij niet meer aan de oorlog deel konden nemen. Dit ging eerst via Vlissingen, in 1916 ook enkele malen via Hoek van Holland.

De eerste uitwisseling vond plaats in februari  1915 in Vlissingen. De Duitse krijgsgevangenen kwamen vanuit Engeland met de Mecklenburg van de Maatschappij Zeeland (dit was een voorloper van het schip dat na de Tweede Wereldoorlog de Harwichdienst vanuit Hoek van Holland verzorgde).  De Engelsen kwamen aan  in een speciale hospitaaltrein, een zgn. Vereinslazarettzug.
Omdat door de zeebotenoorlog de verliezen van schepen, waaronder de Mecklenburg, voor de Maatschappij Zeeland te groot werden, werd er vanaf het voorjaar van 1916 gevaren met de tot hospitaalschip omgebouwde St. Denis. Dit schip was van de Great Eastern Railway, en had vanaf 1908 tussen Hoek van Holland en Harwich gevaren onder de naam Munich.

In Hoek van Holland vond de eerste uitwisseling plaats op 7 augustus 1916, nadat men tot de conclusie was gekomen dat Vlissingen uit militair-strategisch oogpunt niet geschikt was voor dit doel.
Deze vond plaats op de Amerikasteiger (later de Fruitsteiger), waar de loods van de Holland Amerika Lijn in gereedheid was gebracht voor de opvang en verzorging van de gewonde soldaten. Zo stonden er bedden klaar voor de zwaarst gewonden.

T00012-H75-3-N WS
De HAL-loods. (foto uit privé collectie)

De, als eerste aangekomen, Engelse gewonden werden ontvangen door de medisch adviseur van het Rode kruis en door Commissaris Jas van Hoek van Holland. Tevens waren de dames van het Rotterdamse damescomité van het Rode Kruis in de weer, die tafels van bloemen voorzagen en de mannen van eten en drinken, chocola en sigaretten. Ook kregen ze een ansichtkaart van Hoek van Holland.

Het haventerrein was afgezet door militairen van het fort.  Alleen met een speciaal toegangsbewijs kon men naar binnen. Er was veel publiek op afgekomen om te proberen  een glimp van de gewonden op te vangen,  in sommige gevallen met verrekijkers. Enkele journalisten mochten bij de uitwisseling aanwezig zijn, maar de meesten werd de toegang ontzegd.
De journalisten beschreven de verschrikkelijke verwondingen die deze eerste gemechaniseerde oorlog voortgebracht had. Er waren mannen die één of meerdere ledematen waren kwijtgeraakt, die blind waren geworden, mannen die aan shellshock leden en hysterisch lachten en huilden tegelijk, het kanongebulder nog hoorden en niet wisten waar ze waren…
Er waren mannen bij die hun belevenissen vol verve aan de journalisten vertelden, blij als ze waren dat ze naar huis gingen en de toekomst, ondanks hun verminkingen, vrolijk tegemoet zagen. Anderen echter  waren erg somber en  vertelden stilletjes over de geleden ontberingen.

Zodra de boot met Duitse gewonden aankwam, werden deze in de trein gebracht en konden de Engelsen inschepen. Beide nationaliteiten werden op deze manier streng gescheiden van elkaar, nadat er in Vlissingen een vechtpartij was uitgebroken tussen de vijanden.

Op 7 oktober en 7 en 8 december vonden eveneens uitwisselingen plaats.
Daarna werden de uitwisselingen, na enige tijd stilgelegen te hebben, in de zomer van 1917 voortgezet vanuit Rotterdam.

De St. Denis bleef na de oorlog onder haar nieuwe naam varen. In mei 1940 lag ze in de Rotterdamse IJsselhaven om Engelse burgers te evacueren, waar ze werd getroffen tijdens een luchtaanval.  Op last van haar kapitein werd ze afgezonken. Ze werd gelicht door de bezetter en voer in de oorlogsjaren onder de naam Barbara. Na de oorlog heeft ze nog enige tijd studenten in Kiel gehuisvest. In1950 werd ze in Engeland gesloopt.

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com